Streszczenie
Artykuł omawia kwestię zmiany przepisów dotyczących doręczeń pierwszych pism kierowanych przez sądy do przedsiębiorców w ramach postępowania cywilnego a w szczególności odpowiada na pytanie czy w obecnym stanie prawnym tj. po zmianach postępowania cywilnego ustawą z 4.07.2019 r. o zmianie ustawy — Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469) dopuszczalne jest stosowanie przez sądy fikcji doręczenia pierwszego pisma w sprawie kierowanego do przedsiębiorcy wpisanego do rejestru CEIDEG.
Wprowadzenie
Tekst powstał w odpowiedzi na trudne do zaaprobowania orzeczenia, w których sądy uznają, że wystarczające do nadania klauzuli wykonalności jest ustalenie przez sąd, że czynności operatora pocztowego i doręczyciela były prawidłowo podjęte, jedynie przez samą próbę doręczenia przesyłki na adres do doręczeń udostępniony w CEIDG przez aktywnego przedsiębiorcę, a więc w sposób prawidłowy uwzględniający treść i wypełniający dyspozycję przepisu art. 133 § 21 KPC.
Doręczenie przedsiębiorcom przed nowelizacją z 4.07.2019
Przed nowelizacją z 4.07.2019 r. treść art. 133 § 2a KPC brzmiała: Pisma procesowe dla przedsiębiorców i wspólników spółek handlowych, wpisanych do rejestru sądowego albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), doręcza się na adres udostępniany w rejestrze albo CEIDG, chyba że strona wskazała inny adres dla doręczeń. Jeżeli ostatni udostępniony adres został wykreślony jako niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy i nie zgłoszono wniosku o wpis nowego adresu, który podlegałby udostępnieniu, adres wykreślony jest uważany za adres udostępniony w rejestrze albo CEIDG. Należy uznać, iż wyżej wskazana regulacja dotycząca domniemania odnosiła się zarówno do przedsiębiorców i wspólników spółek handlowych, wpisanych do rejestru sądowego jak również do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Oddzielne unormowanie sposobu doręczania pism przedsiębiorcom wpisanym do CEIDEG oraz przedsiębiorcom wpisanym do KRS.
W konsekwencji nowelizacji z 4.07.2019 r. ustawodawca w art. 133 § 21 i 22 KPC oddzielnie unormował sposób doręczania pismo przedsiębiorcom wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz przedsiębiorcom wpisanym do rejestru sądowego. W § 21 ustawodawca uznał, iż pisma procesowe lub orzeczenia dla przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej doręcza się na adres do doręczeń udostępniony w tej ewidencji, chyba że przedsiębiorca wskazał inny adres do doręczeń. Natomiast w § 22 ustawodawca uznał, iż pisma procesowe lub orzeczenia dla przedsiębiorcy wpisanego do rejestru sądowego doręcza się na adres udostępniony w tym rejestrze, chyba że przedsiębiorca wskazał inny adres do doręczeń. Jeżeli ostatni udostępniony adres został wykreślony jako niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy i nie zgłoszono wniosku o wpis nowego adresu, który podlegałby udostępnieniu, adres wykreślony jest uważany za adres udostępniony w rejestrze.
Usunięcie domniemania fikcji doręczenia dla przedsiębiorcy wpisanego do CEIDEG
Z powyższego należy wnioskować, iż ustawodawca dla przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej celowo usunął domniemanie fikcji doręczenia. W związku z usunięciem przez ustawodawcę domniemania fikcji doręczenia, Sądy wysyłając pierwsze pisma kierowane do przedsiębiorców w ramach postępowania cywilnego winny stosować art. 1391 KPC dodany na mocy nowelizacji z 4.07.2019 r., zgodnie z którym, jeżeli pozwany przedsiębiorca, pomimo awizowania pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw nie odebrał ich, a ponadto wcześniej w sprawie nie dokonano mu skutecznego doręczenia, przewodniczący zawiadamia o tym powoda, zobowiązując go do doręczenia pisma za pośrednictwem komornika. Przy orzeczeniu przesłanym a nie odebranym przez pozwanego pomimo awizowania nie zachodzą przesłanki wynikające z art. 139 § 2-31 KPC albowiem: pozwany nie odmówił przyjęcia pisma(§2), pozwany nie podlega wpisowi do rejestru sądowego (§3) pozwany podlega wpisowi do CEIDEG, który nie jest rejestrem sądowym, pozwany nie reprezentuje podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego (§31).
Doręczenie przez komornika
Sąd w przypadku ziszczenia się przesłanek wynikajacych z art. 1391 KPC winien zawiadomić powoda o fakcie nieodebrania przez pozwanego pozwu oraz przesłać powodowi odpis pozwu dla pozwanego wraz z zobowiązaniem do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika.
Brak przepisu do uznania fikcji doręczenia
Wobec powyższego sądy nie mogą przyjmować domniemania fikcji doręczenia wobec przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, albowiem w kodeksie postępowania cywilnego nie ma żadnego przepisu, który upoważniałby Sąd do uznania domniemania tej fikcji. Należy wskazać, iż w art. 133 § 21 KPC określa jedynie właściwe doręczenie do przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej pod rygorem nieważności postępowania w przypadku doręczenia w sposób odmienny niż wskazany ww przepisie. Wniosek, iż z treści art. 133 § 21 KPC z pominięciem treści przepisu z art. 1391 KPC można wywieść domniemanie fikcji doręczenia, jest błędny i wymaga korekty w postępowaniu zażaleniowym.